عبور ۲، ۶ میلیون خودروی بالای ۲۰ سال در کشور زنگ خطر برای هوای شهرها
به گزارش حراج کن، حدود ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار دستگاه خودروی سواری و وانت فرسوده با عمر بالاتر از ۲۰ سال همچنان در ناوگان کشور حضور دارند. این خودرو ها بطور میانگین سالانه حدود ۸ میلیارد لیتر بنزین مصرف می کنند.
به گزارش حراج کن به نقل از مهر، آلودگی هوا بازهم یکی از جدی ترین چالش های کلانشهرهای کشور است؛ بحرانی که ریشه بخش مهمی از آن به عبور خودرو های فرسوده و مصرف بالای سوخت های فسیلی بازمی گردد. سهم بالای این خودرو ها در انتشار آلاینده های خطرناک، ذرات معلق و گازهای سمی سبب شده برنامه های نوسازی ناوگان و اسقاط خودرو های قدیمی به یکی از اولویت های اصلی مدیریت شهری و سیاستگذاری انرژی تبدیل گردد. در چنین شرایطی، نوسازی ناوگان حمل و نقل نه فقط به کاهش مصرف سوخت کمک می نماید، بلکه راهکاری اساسی برای کاهش آلودگی هوا و بهبود سلامت عمومی بحساب می آید. این گزارش به بررسی آخرین وضعیت این طرح ها و تاثیر آنها بر روند کاهش آلودگی هوا می پردازد.
بررسی ها نشان داده است که حدود ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار دستگاه خودروی سواری و وانت فرسوده با عمر بیشتر از ۲۰ سال بازهم در ناوگان کشور حضور دارند. این خودرو ها بطور متوسط سالانه حدود ۸ میلیارد لیتر بنزین مصرف می کنند. ادامه فعالیت این ناوگان فرسوده نه فقط هزینه های سنگینی بر شبکه حمل و نقل تحمیل می کند، بلکه سهم قابل توجهی از ناترازی انرژی کشور را هم رقم می زند. محاسبات نشان داده است که حذف این تعداد خودرو می تواند تا ۷۰ درصد از نیاز اضافی کشور به بنزین را کم کند و مسیر را برای مدیریت پایدار مصرف انرژی هموار کند.
براساس ارزیابی های فنی، خروج خودرو های فرسوده از چرخه مصرف باعث کاهش روزانه ۲۲ میلیون لیتر از مصرف بنزین خواهد شد. این حجم کاهش نه فقط در مدیریت ناترازی عرضه و تقاضای بنزین اثرگذار می باشد، بلکه به کاهش آلودگی هوا، کاهش فشار بر پالایشگاه ها و بهبود شاخصهای سلامت شهری هم کمک می نماید. این در حالیست که خیلی از کلانشهرها بازهم با چالش آلودگی ناشی از عبور خودرو های قدیمی رو به رو هستند.
چرا سرعت اسقاط پایین است؟
در برنامه هفتم پیشرفت، اسقاط سالانه ۵۰۰ هزار دستگاه خودرو هدف گذاری شده است. عملکرد سالیان ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴ نشان داده است که اجرای این برنامه منجر به صرفه جویی سالانه یک و نیم میلیارد لیتر بنزین شده است. با این وجود، یک چالش مهم در راه تحقق کامل برنامه وجود داشته است؛ منابع حاصل از صرفه جویی مصرف سوخت هنوز به صورت کامل به فرایند نوسازی اختصاص نیافته و این موضوع سرعت اجرای طرح را کاهش داده است.
در این میان، صندوق پشتیبانی از تحقیقات و توسعه صنایع پیشرفته (صحا) نقش کلیدی در تأمین مالی پروژه های نوسازی ایفا می کند. مطابق قانون، خودروسازان وظیفه دارند در مقابل ساخت خودرو، فرآیند اسقاط را هم پوشش دهند و در صورت کمبود گواهی اسقاط، قسمتی از قیمت خودرو را به صندوق واریز نمایند. هرچند به علت افزایش عرضه گواهی اسقاط، اجبار پرداخت یک و نیم درصدی کاسته شده است، اما از منابع پیشبینی شده برای صندوق هم تنها بخشی قابل استفاده بوده است. آنطور که محمدصادق حاتمی رییس ستاد نوسازی ناوگان حمل و نقل گفته است: از مجموع ۱۰ هزار میلیارد تومان اعتباری که باید در اختیار صندوق قرار می گرفت، ۴ هزار میلیارد تومان برای پرداخت مطالبات گندمکاران برداشت شده و هنوز به صندوق بازگردانده نشده است. همین کسری بودجه، برخی پروژه های نوسازی را با تأخیر مواجه کرده است.
به گفته او، علیرغم این شرایط، صندوق صحا بازهم ۶ هزار میلیارد تومان منابع فعال برای اجرای پروژه های نوسازی در اختیار دارد. این منابع در بخش های مختلفی هزینه می شود؛ همچون نوسازی ۹۶ هزار تاکسی و موتورسیکلت برقی، تأمین ۲۰ هزار موتورسیکلت برقی با همکاری شرکت ملی پخش و پالایش فرآورده های نفتی و همین طور اجرای پروژه ۱٬۵۳۴ دستگاه اتوبوس برقی با مشارکت هفت شرکت خودروساز. این طرح ها قسمتی از یکی از گسترده ترین برنامه های نوسازی ناوگان کشور در سالیان اخیر بحساب می آید.
در بخش تسهیلات هم مشوق های ویژه ای درنظر گرفته شده است. برای خودرو های برقی، تسهیلات یک میلیارد و دویست میلیون تومانی بدون بهره با دوره بازپرداخت ۶۰ ماهه عرضه می شود که پرداخت ماهانه آن حدود ۱۲ میلیون تومان ارزیابی شده است. برای جایگزینی تاکسی های فرسوده هم ۴۰۰ میلیون تومان تسهیلات درنظر گرفته شده است. همین طور برای جایگزینی موتورسیکلت های بنزینی و برقی، تسهیلات ۱۲۰ تا ۱۵۰ میلیون تومانی تخصیص یافته که درحال پرداخت به متقاضیان است.
روند اسقاط خودرو های فرسوده تنها به تأمین منابع مالی وابسته نیست؛ میزان تولید و واردات خودرو هم نقش اثرگذاری در این روند دارد. برمبنای قوانین موجود، خودروسازان باید به ازای تولید هر چهار خودرو، اسقاط یک خودروی فرسوده را تضمین کنند. بدین سبب اگر تولید سالانه کشور به حدود یک و نیم میلیون خودرو برسد، دست کم ۳۷۵ هزار خودرو باید طی همان سال از رده بیرون برود اگر تولید سالانه کشور به حدود یک و نیم میلیون خودرو برسد، دست کم ۳۷۵ هزار خودرو باید طی همان سال از رده بیرون برود. این نسبت تاثیر مستقیمی بر سرعت خروج ناوگان فرسوده دارد و یکی از شاخصهای اصلی تحقق اهداف برنامه هفتم محسوب می شود.
از سوی دیگر، در پیگیری های انجام شده میان ستاد نوسازی و سازمان برنامه و بودجه، مقرر شده است که ۴ هزار میلیارد تومان منابع برداشت شده از صندوق صحا تا آخر سال ۱۴۰۴ به صندوق بازگردانده شود. برگشت این منابع می تواند ظرفیت مالی اجرای طرح های نوسازی را تقویت کرده و زمینه را برای تسریع اسقاط خودرو های فرسوده فراهم آورد.
لزوم تقویت اقتصاد چرخشی
در مجموع، افزایش سرعت نوسازی ناوگان، بهره برداری هدفمند از صرفه جویی های حاصل از کاهش مصرف سوخت، تقویت منابع مالی و همراهی مستمر خودروسازان چهار محور اصلی کاهش ناترازی انرژی و ارتقاء کیفیت حمل و نقل کشور به شمار می روند؛ اما اهمیت این اقدامات زمانی دوچندان می شود که اثر آنها بر کاهش آلودگی هوا بررسی شود. خودرو های فرسوده یکی از بزرگ ترین منابع انتشار آلاینده ها در کلانشهرهای ایران هستند و ادامه فعالیت آنها نه فقط مصرف سوخت را زیاد می کند، بلکه سهم قابل توجهی در افزایش ذرات معلق، گازهای آلاینده و آلودگی صوتی دارند. نوسازی ناوگان فرسوده می تواند به صورت مستقیم میزان انتشار آلاینده ها را کم کند. خودرو های کهنه معمولا چند برابر خودرو های جدید آلایندگی دارند و فناوری موتور آنها قدیمی و فاقد معیارهای زیست محیطی است. خروج میلیونها خودروی فرسوده از چرخه تردد، یکی از مؤثرترین و سریع ترین راه حل ها برای کاهش آلودگی در شهرهایی مانند تهران، مشهد، اصفهان و تبریز است؛ شهرهایی که سالانه ده ها روز هوای ناسالم را تجربه می کنند. از طرفی، استفاده از منابع حاصل از صرفه جویی سوخت برای تأمین مالی نوسازی، می تواند روند جایگزینی خودرو ها را به سوی مدلهای پاک تر مانند خودرو های برقی و دوگانه سوز استاندارد سوق دهد. این مدلها علاوه بر کاهش مصرف بنزین، به کاهش قابل توجه انتشار آلاینده ها کمک می کنند و اثر مستقیم بر کیفیت هوای شهرها دارند. تقویت منابع مالی هم امکان توسعه حمل و نقل برقی را فراهم آورده و پروژه هایی مانند نوسازی تاکسی ها، اتوبوس ها و موتورسیکلت های برقی را سرعت می بخشد؛ بخشهایی که سهم بالایی در آلودگی شهرها دارند. همراهی خودروسازان هم بخش مهمی از این چرخه است. اجرای کامل قانون اسقاط به ازای تولید، از انباشته شدن خودرو های قدیمی جلوگیری می کند و تضمین می دهد که ورود هر خودروی جدید با حذف یک خودرو آلاینده همراه باشد. این هماهنگی، گام مهمی به سوی ایجاد یک چرخه پایدار برای کاهش آلودگی هوا بحساب می آید. با ادامه این روند، می توان انتظار داشت که در سالهای آینده نه فقط مصرف سوخت کشور کم شود، بلکه شاخصهای کیفیت هوا هم بهبود قابل توجهی پیدا کنند. کاهش انتشار آلاینده ها، کاهش هزینه های درمانی ناشی از بیماری های در رابطه با آلودگی و افزایش سلامت عمومی، از نتایج مهم اجرای این برنامه است. نوسازی ناوگان حمل و نقل در نهایت می تواند نقش کلیدی در حرکت کشور به سوی شهری سالم تر، حمل و نقل ایمن تر و محیط زیستی پاک تر ایفا کند. به طور خلاصه، این در حالیست که بسیاری از کلانشهرها بازهم با چالش آلودگی ناشی از عبور خودروهای قدیمی مواجه هستند. به این دلیل اگر تولید سالانه کشور به حدود یک و نیم میلیون خودرو برسد، دست کم ۳۷۵ هزار خودرو باید طی همان سال از رده بیرون برود اگر تولید سالانه کشور به حدود یک و نیم میلیون خودرو برسد، دست کم ۳۷۵ هزار خودرو باید طی همان سال از رده بیرون برود. نوسازی ناوگان حمل و نقل در نهایت می تواند نقش کلیدی در حرکت کشور به سمت شهری سالم تر، حمل و نقل ایمن تر و محیط زیستی پاک تر ایفا کند.
منبع: harajkon.com
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد عبور ۲، ۶ میلیون خودروی بالای ۲۰ سال در کشور زنگ خطر برای هوای شهرها
نظر شما در مورد عبور ۲، ۶ میلیون خودروی بالای ۲۰ سال در کشور زنگ خطر برای هوای شهرها